W Polsce kody pocztowe wprowadzono dość późno, bo dopiero w 1973 roku. Głównym celem, wprowadzenia kodów pocztowych było jednoznaczne określenie konkretnej miejscowości. W przypadku większych miast nawet nie tyle miejscowości co konkretnych urzędów pocztowych. W efekcie wprowadzenie kodów pocztowych miało zdecydowanie ułatwić proces sortowania przesyłek.
Polskie kody pocztowe składają się z pięciu cyfr w układzie XX-XXX gdzie X oznacza dowolną cyfrę 0-9. Poprawnie zapisany kod pocztowy powienien znajdować się po lewej stronie miejscowości podanej w adresie na przesyłce.
W polskich kodach pocztowych pierwsza cyfra określa tzw. okręg pocztowy. Okręgi pocztowe zostały ustalone zgodnie z ruchem wskazówek zegara zaczynając od Warszawy.
W efekcie wygląda to następująco:
0 – okręg warszawski
1 – okręg olsztyński
2 – okręg lubelski
3 – okręg krakowski
4 – okręg katowicki
5 – okręg wrocławski
6 – okręg poznański
7 – okręg szczeciński
8 – okręg gdański
9 – okręg łódzki
Na podstawie tych informacji możemy z pewnym przybliżeniem określić, patrząc na mapę, od jakiej cyfry będzie zaczynał się kod pocztowych którego szukamy :)
Druga cyfra oznacza strefę kodową, która albo jest przypisany dużemu miastu albo dotyczy mniejszego wycinka biegnącego wzdłuż linii komunikacyjnych. W przypadku dużych miast nadawano pulę większą niż tylko jednocyfrową i tak np Warszawa ma kody zaczynające się od 00 do 04, Wrocław od 50 do 54, Poznań od 60 do 61, a np kod Katowic zaczyna się zawsze od 40.
Początkowo trzecia cyfra kodu pocztowego pokrywała się z dawanymi powiatami. Aktualnie po kilku zmianach podziału administracyjnego logiczny sens tej cyfry został zatracony. Czwarta i piąta cyfra (rozpatrywane łącznie) wskazują placówkę pocztową, a w największych miastach jednostkę doręczeniową. Można zatem przyjąć, że obecnie pozostałe trzy cyfry znajdujące się w kodzie pocztowym pełnią funkcję jedynie precyzyjnego określenia albo jednostki pocztowej albo w skrajnym przypadku adresata. Telewizja Polska S.A. (00-999), czy Polskie Radio S.A. (00-977) posiada swój własny kod pocztowy!
Tak. Bardzo często zdarza się, że urzędy pcztowe mają wydzielone specjalne kody pocztowe pod skrytki pocztowe znajdujące się w tych urzędach.
Wysyłając pocztówkę z wakacji czy cokolwiek innego do Polski dobrze jest wprowadzić wtedy kod pocztowy w trochę zmienionej postaci. Wysyłając list z zagranicy zmieńmy zapis z klasycznego 99-999 na PL-99999. Dzięki takiemu zapisowi zwiększymy z pewnością ułatwimy życie osobom sortującym przesyłki oraz być może skrócimy czas dostarczenia listu do miejsca przenzaczenia.
Zapis z kodem pocztowym dla przesyłek krajowych:
Jan Kowalski
ul. Błotna 22/34
00-970 Warszawa
Dla Przesyłek z innego kraju:
Jan Kowalski
ul. Błotna 22/34
PL-00970 Warszawa
POLAND
Warszawa, Kraków, Poznań, Wrocław, Łódź, Szczecin, Gdańsk, Katowice, Bydgoszcz, Lublin, Częstochowa